Sindirim sorunlarıyla baş etmek bazen sadece lifli gıdalarla beslenmekle çözülmüyor. Şişkinlik, gaz, karın ağrısı gibi semptomlar özellikle irritabl bağırsak sendromu (IBS) olan bireylerde ciddi yaşam kalitesi düşüşüne neden olabiliyor. İşte tam bu noktada devreye giriyor FODMAP diyeti. Peki bu diyet tam olarak ne? Kimler için uygun? Nasıl uygulanır?
FODMAP Nedir?
FODMAP, fermente olabilen kısa zincirli karbonhidratların kısaltması: Fermentable Oligosaccharides, Disaccharides, Monosaccharides and Polyols. Yani kısaca; ince bağırsakta zor sindirilen, kalın bağırsakta fermente olan ve gaz, şişkinlik gibi semptomlara neden olabilen karbonhidratlar bunlar. En sık problem yaratanları; fruktanlar, laktoz, fruktoz, galaktooligosakkaritler (GOS) ve polioller (sorbitol, mannitol) gibi bileşiklerdir.
FODMAP Diyeti Kimler İçin Uygundur?
Bu diyet en çok IBS (irritabl bağırsak sendromu) olan bireylerde semptom yönetimi amacıyla uygulanıyor. Aynı zamanda çölyak dışı gluten hassasiyeti, fonksiyonel şişkinlik ya da gıda intoleransı yaşayanlarda da işe yarayabiliyor. Ancak bu bir zayıflama diyeti değil; bağırsakların rahatlaması, tetikleyicilerin belirlenmesi için geçici bir protokol.
FODMAP Diyeti Nasıl Uygulanır?
FODMAP diyeti genellikle üç aşamada ilerliyor:
1. Eliminasyon: Yüksek FODMAP içeren gıdalar tamamen çıkarılıyor (genellikle 4-6 hafta). Bu süreçte bağırsaklar rahatlatılıyor.
2. Yeniden Tanıtım: FODMAP grupları tek tek, kontrollü şekilde diyete tekrar ekleniyor. Böylece hangi grup hangi semptoma yol açıyor, bu gözlemleniyor.
3. Kişiselleştirme: Tolerans gösterilen gıdalar diyette kalıyor, tetikleyiciler çıkarılıyor. Böylece sürdürülebilir bir beslenme modeli oluşturuluyor.
Hangi Gıdalar Yüksek FODMAP İçerir?
- Süt ve süt ürünleri (laktoz nedeniyle)
- Soğan, sarımsak, enginar, brokoli
- Buğday, çavdar, arpa
- Elma, armut, karpuz, mango
- Baklagiller
- Tatlandırıcılar (sorbitol, mannitol)
Ama bu liste herkeste aynı tepkiyi yaratmaz. Bu yüzden kişisel deneme-yanılma ve semptom takibi çok önemli.
Bilim Ne Diyor?
2020’de Gastroenterology dergisinde yayımlanan bir sistematik derleme, düşük FODMAP diyetinin IBS semptomlarını anlamlı ölçüde azalttığını gösteriyor. Ancak uzun vadeli uygulandığında mikrobiyotayı olumsuz etkileyebileceği için mutlaka bir uzman rehberliğinde ilerlenmeli.dergisinde yayımlanan bir sistematik derleme, düşük FODMAP diyetinin IBS semptomlarını anlamlı ölçüde azalttığını gösteriyor.
Sonuç
FODMAP diyeti, her şişkinlik yaşayanın başlaması gereken bir yol değil. Ama gerçekten sebepsiz sindirim sorunları varsa, denemeye değer. Tabii ki rastgele değil, uzman kontrolünde, doğru adımlarla. Çünkü amaç; sadece semptomları bastırmak değil, kökenine inip vücudu anlamak.
Yorum Yap
Henüz yorum yapılmamış, ilk yorumu sen yap!